W caÅ‚ej Polsce trwa bezprecedensowa mobilizacja na rzecz nadania rzece Odrze osobowoÅ›ci prawnej. Już ponad 400 wolontariuszy angażuje siÄ™ w zbiórkÄ™ podpisów pod obywatelskÄ… inicjatywÄ… ustawodawczÄ… „Czysta Odraâ€. Ich celem jest zebranie 100 tysiÄ™cy podpisów do poÅ‚owy kwietnia, co pozwoli na zÅ‚ożenie projektu w Sejmie.
Oddolny ruch zyskuje na sile
Podpisy sÄ… zbierane w ponad 70 lokalizacjach i na okoÅ‚o 50 wydarzeniach w caÅ‚ym kraju, a skala akcji roÅ›nie. Poparcie dla inicjatywy wyrażajÄ… osoby ze Å›wiata kultury i nauki, w tym noblistka Olga Tokarczuk, która podkreÅ›liÅ‚a: „ProszÄ™, podpisujcie siÄ™ pod tÄ… inicjatywÄ…. Odra pÅ‚ynie także w naszych żyÅ‚ach.â€
W sprawÄ™ angażuje siÄ™ także Å›rodowisko muzyczne – zbiórki bÄ™dÄ… odbywać siÄ™ na koncertach takich artystów jak Fisz Emade Tworzywo, Kwiat JabÅ‚oni, Krzysztof Zalewski, Natalia Przybysz czy Farben Lehre. Lider tego ostatniego zespoÅ‚u, Wojtek Wojda, mówi: „To oczywiste, że rzeka powinna być czysta i zdrowa, bo dziÄ™ki temu chronimy życie na Ziemi.â€
Prawo natury – nowy paradygmat ochrony środowiska
Twórcy projektu podkreÅ›lajÄ…, że ich celem jest zmiana sposobu myÅ›lenia o naturze w kontekÅ›cie prawa. Obecnie rzeka traktowana jest jako zasób, który może być eksploatowany, a prawo ochrony Å›rodowiska chroni głównie interesy ludzi, a nie samej natury. Prawniczka Agata Foksa-Biegaj tÅ‚umaczy: „Chcemy, aby Odra miaÅ‚a zdolność procesowÄ…. JeÅ›li ktoÅ› naruszy jej prawa, bÄ™dzie można wnosić sprawÄ™ do sÄ…du w jej imieniu.â€
Podobne inicjatywy funkcjonują już w innych krajach. W Ekwadorze i Nowej Zelandii rzeki uzyskały status podmiotu prawnego, co pozwala skuteczniej je chronić.
Walka o zdrowie rzek i ludzi
Inicjatorzy kampanii podkreÅ›lajÄ…, że stan Odry ma bezpoÅ›rednie konsekwencje dla ludzi. Ekspert ds. Å›rodowiska, dr hab. Bogdan WziÄ…tek, ostrzega: „W niektórych odcinkach Odry stężenie soli jest tak wysokie, że porównywalne do wody, w której kisimy ogórki. W takich warunkach mogÄ… siÄ™ rozwijać toksyczne sinice i zÅ‚ote algi, które sÄ… niebezpieczne dla ludzi i zwierzÄ…t.â€
Według Wziątka, jeśli nie ograniczymy zanieczyszczeń, rzeki w Polsce staną się strefami, do których nie będzie można się zbliżać.
Każdy może pomóc
Komitet „Czysta Odra†apeluje o wsparcie: nie tylko podpisanie listy, ale i zaangażowanie się w zbiórkę. Wolontariusze działają bez wsparcia finansowego i politycznego – ich jedynym celem jest ochrona rzeki. Podpisy można składać jedynie na papierowych listach, dostępnych w punktach wskazanych na stronie https://ustawa.osobaodra.pl/miejsca-zbiorki-podpisow/.
Źródło informacji: Radio DTR