W caÅej Polsce trwa bezprecedensowa mobilizacja na rzecz nadania rzece Odrze osobowoÅci prawnej. Już ponad 400 wolontariuszy angażuje siÄ w zbiórkÄ podpisów pod obywatelskÄ inicjatywÄ ustawodawczÄ âCzysta Odraâ. Ich celem jest zebranie 100 tysiÄcy podpisów do poÅowy kwietnia, co pozwoli na zÅożenie projektu w Sejmie.
Oddolny ruch zyskuje na sile
Podpisy sÄ zbierane w ponad 70 lokalizacjach i na okoÅo 50 wydarzeniach w caÅym kraju, a skala akcji roÅnie. Poparcie dla inicjatywy wyrażajÄ osoby ze Åwiata kultury i nauki, w tym noblistka Olga Tokarczuk, która podkreÅliÅa: âProszÄ, podpisujcie siÄ pod tÄ inicjatywÄ . Odra pÅynie także w naszych żyÅach.â
W sprawÄ angażuje siÄ także Årodowisko muzyczne â zbiórki bÄdÄ odbywaÄ siÄ na koncertach takich artystów jak Fisz Emade Tworzywo, Kwiat JabÅoni, Krzysztof Zalewski, Natalia Przybysz czy Farben Lehre. Lider tego ostatniego zespoÅu, Wojtek Wojda, mówi: âTo oczywiste, że rzeka powinna byÄ czysta i zdrowa, bo dziÄki temu chronimy życie na Ziemi.â
Prawo natury â nowy paradygmat ochrony Årodowiska
Twórcy projektu podkreÅlajÄ , że ich celem jest zmiana sposobu myÅlenia o naturze w kontekÅcie prawa. Obecnie rzeka traktowana jest jako zasób, który może byÄ eksploatowany, a prawo ochrony Årodowiska chroni gÅównie interesy ludzi, a nie samej natury. Prawniczka Agata Foksa-Biegaj tÅumaczy: âChcemy, aby Odra miaÅa zdolnoÅÄ procesowÄ . JeÅli ktoÅ naruszy jej prawa, bÄdzie można wnosiÄ sprawÄ do sÄ du w jej imieniu.â
Podobne inicjatywy funkcjonujÄ już w innych krajach. W Ekwadorze i Nowej Zelandii rzeki uzyskaÅy status podmiotu prawnego, co pozwala skuteczniej je chroniÄ.
Walka o zdrowie rzek i ludzi
Inicjatorzy kampanii podkreÅlajÄ , że stan Odry ma bezpoÅrednie konsekwencje dla ludzi. Ekspert ds. Årodowiska, dr hab. Bogdan WziÄ tek, ostrzega: âW niektórych odcinkach Odry stÄżenie soli jest tak wysokie, że porównywalne do wody, w której kisimy ogórki. W takich warunkach mogÄ siÄ rozwijaÄ toksyczne sinice i zÅote algi, które sÄ niebezpieczne dla ludzi i zwierzÄ t.â
WedÅug WziÄ tka, jeÅli nie ograniczymy zanieczyszczeÅ, rzeki w Polsce stanÄ siÄ strefami, do których nie bÄdzie można siÄ zbliżaÄ.
Każdy może pomóc
Komitet âCzysta Odraâ apeluje o wsparcie: nie tylko podpisanie listy, ale i zaangażowanie siÄ w zbiórkÄ. Wolontariusze dziaÅajÄ bez wsparcia finansowego i politycznego â ich jedynym celem jest ochrona rzeki. Podpisy można skÅadaÄ jedynie na papierowych listach, dostÄpnych w punktach wskazanych na stronie https://ustawa.osobaodra.pl/miejsca-zbiorki-podpisow/.
ŹródÅo informacji: Radio DTR