Synergia działań melioracyjnych i retencyjnych – jak Wody Polskie wspierają zrównoważoną gospodarkę wodną?
Aktualizacja ewidencji urządzeń melioracyjnych oraz kompleksowa renaturyzacja rzek, realizowane przez Wody Polskie, mogą być wspierane przez dodatkowe działania na rzecz retencji wody. Retencja, czyli zatrzymywanie wody w ekosystemach, stanowi kluczowy element strategii przeciwdziałania suszom i powodziom oraz zapewnienia stabilnych zasobów wodnych w Polsce.
Retencja – kluczowy element gospodarki wodnej
Retencja wodna to jeden z najskuteczniejszych sposobów adaptacji do zmian klimatu, które powodują coraz częstsze i bardziej dotkliwe susze oraz powodzie. W Polsce retencja wody realizowana jest na kilka sposobów:
- Mała retencja – poprzez tworzenie małych zbiorników wodnych, stawów i mokradeł, które zatrzymują wodę opadową w krajobrazie.
- Naturalna retencja – wspieranie ekosystemów wodnych poprzez działania takie jak renaturyzacja rzek, odtwarzanie starorzeczy i bagien, które magazynują wodę.
- Zbiorniki retencyjne – większe obiekty inżynieryjne, które pełnią funkcję ochrony przeciwpowodziowej i magazynowania wody do celów rolniczych, przemysłowych oraz komunalnych.
Rola retencji w aktualizacji urządzeń melioracyjnych
Dzięki aktualizacji ewidencji urządzeń melioracyjnych, Wody Polskie będą dysponować kompleksowymi danymi o infrastrukturze hydrotechnicznej, co pozwoli lepiej planować działania retencyjne. Na przykład:
- Modernizacja urządzeń melioracyjnych – dostosowanie istniejących systemów, takich jak rowy i dreny, do bardziej zrównoważonego gospodarowania wodą, np. poprzez ich adaptację do wspierania małej retencji.
- Integracja melioracji z retencją – wprowadzanie rozwiązań technicznych, które pozwalają na czasowe zatrzymywanie wody w systemach melioracyjnych, aby wspierać ekosystemy w okresach suszy.
- Identyfikacja miejsc dla retencji naturalnej – ewidencja gruntów zmeliorowanych umożliwi wskazanie obszarów, które mogą zostać przekształcone w naturalne zbiorniki retencyjne lub mokradła.
Retencja a renaturyzacja rzek
Działania retencyjne i renaturyzacyjne wzajemnie się uzupełniają. Renaturyzacja rzek polega na przywracaniu ich naturalnego koryta, usuwaniu barier migracyjnych i odtwarzaniu terenów zalewowych, co zwiększa naturalną retencję. Takie działania przynoszą wielowymiarowe korzyści:
- Magazynowanie wody w krajobrazie – odtworzone tereny zalewowe mogą przechowywać ogromne ilości wody, zmniejszając ryzyko powodzi.
- Wsparcie dla bioróżnorodności – bagna i starorzecza są kluczowymi siedliskami dla ryb, ptaków i innych organizmów wodnych.
- Regulacja mikroklimatu – naturalna retencja wody wpływa na wilgotność gleby, temperaturę powietrza i poprawę warunków klimatycznych w regionie.
Przykłady działań retencyjnych w Polsce
W ramach Krajowego Planu Odbudowy, Wody Polskie planujÄ… szereg inwestycji wspierajÄ…cych retencjÄ™, m.in.:
- Budowa małych zbiorników retencyjnych – szczególnie w regionach dotkniętych deficytem wody, takich jak Wielkopolska czy Kujawy.
- Odtwarzanie mokradeł i bagien – działania te są realizowane m.in. w dolinach rzek Biebrzy, Narwi czy Warty.
- Renaturyzacja starorzeczy – włączanie dawnych koryt rzek do systemów wodnych, co zwiększa ich zdolność do magazynowania wody.
Podsumowanie: Zintegrowane podejście do gospodarki wodnej
Działania melioracyjne, retencyjne i renaturyzacyjne prowadzone przez Wody Polskie są częścią kompleksowego podejścia do gospodarki wodnej. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się różnymi celami, w rzeczywistości tworzą spójną strategię ochrony zasobów wodnych, adaptacji do zmian klimatu i wsparcia bioróżnorodności.
Takie zintegrowane podejście nie tylko minimalizuje ryzyko konfliktów między potrzebami środowiskowymi a gospodarczymi, ale także przynosi korzyści wszystkim – zarówno przyrodzie, jak i ludziom.
Źródło informacji Wody Polskie
oraz Plany kompleksowej renaturyzacji
Autor Rafał Chwaliński