Wojewódzki SÄ d Administracyjny w Warszawie wydaÅ wyrok w sprawie prac modernizacyjnych na Odrze granicznej, uchylajÄ c decyzjÄ Generalnego Dyrektora Ochrony Årodowiska oraz decyzjÄ Regionalnego Dyrektora Ochrony Årodowiska. SÄ d uznaÅ, że przy wydaniu decyzji doszÅo do istotnych naruszeÅ przepisów postÄpowania, które mogÅy wpÅynÄ Ä na wynik sprawy.
Brak aktualizacji raportu Årodowiskowego
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że decyzja Årodowiskowa powinna uwzglÄdniaÄ zagrożenia wynikajÄ ce z realizacji inwestycji oraz sposoby ich minimalizacji. SÄ d podkreÅliÅ, że organ odwoÅawczy nie uwzglÄdniÅ katastrofy ekologicznej, która miaÅa miejsce na Odrze na kilka dni przed wydaniem decyzji. Wskazano, że nowa sytuacja ekologiczna wymagaÅa ponownej inwentaryzacji przyrodniczej i aktualizacji raportu Årodowiskowego.
SÄ d zaznaczyÅ, że inwestor nie ma obowiÄ zku aktualizacji raportu w trakcie postÄpowania, chyba że pojawiÄ siÄ istotne okolicznoÅci prawne i faktyczne. W tym przypadku katastrofa ekologiczna miaÅa wpÅyw na ekosystem Odry, co powinno skutkowaÄ ponownÄ ocenÄ skutków inwestycji. Brak aktualizacji raportu powodowaÅ, że decyzja Årodowiskowa opieraÅa siÄ na nieaktualnych danych o stanie populacji ryb i innych organizmów żyjÄ cych w rzece.
Potrzeba odtworzenia ekosystemu
SÄ d zwróciÅ uwagÄ na koniecznoÅÄ podjÄcia dziaÅaÅ kompensacyjnych i ochronnych. WskazaÅ, że w przypadku osÅabionych populacji skutki dziaÅaÅ modernizacyjnych mogÄ byÄ bardziej dotkliwe niż w stabilnych warunkach ekologicznych. PodkreÅlono koniecznoÅÄ ponownej oceny skutków dla specjalnych obszarów ochrony siedlisk oraz aktualizacji metod zabezpieczajÄ cych ekosystem.
PodsumowujÄ c, SÄ d stwierdziÅ, że raporty Årodowiskowe z lat 2019 i 2021 powinny uwzglÄdniaÄ skutki katastrofy z 2022 roku, gdyż zmiana stanu faktycznego miaÅa kluczowe znaczenie dla sprawy. W zwiÄ zku z tym uchylono również decyzjÄ organu pierwszej instancji.
Stanowisko Wód Polskich
PaÅstwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie poinformowaÅo, że analizuje konsekwencje wyroku i oczekuje na jego pisemne uzasadnienie. PodkreÅlono, że modernizacja Odry byÅa prowadzona zgodnie z umowÄ polsko-niemieckÄ z 2015 roku, której celem byÅa poprawa warunków żeglugi i ochrona przeciwpowodziowa.
Prace byÅy realizowane na podstawie pozwoleÅ na realizacjÄ inwestycji wydanych w 2021 roku i objÄtych klauzulÄ natychmiastowej wykonalnoÅci. Wody Polskie uzyskaÅy pozwolenia na użytkowanie wszystkich odcinków rzeki objÄtych modernizacjÄ , a dodatkowe prace gwarancyjne zakoÅczono w 2024 roku. Obecne kierownictwo instytucji wstrzymaÅo jednak dalsze dziaÅania do czasu rozstrzygniÄcia sprawy w sÄ dzie administracyjnym.
Krytyka organizacji ekologicznych
Wyrok zostaÅ pozytywnie przyjÄty przez organizacje ekologiczne, które od lat alarmowaÅy o zagrożeniach zwiÄ zanych z modernizacjÄ Odry. Prezes Stowarzyszenia Ekologicznego „Eko-Unia”, RadosÅaw Gawlik, podkreÅliÅ, że decyzja WSA potwierdza, iż modernizacja nurtu Odry odbywaÅa siÄ bez peÅnej oceny oddziaÅywania na Årodowisko. WedÅug niego, konieczne jest podjÄcie dziaÅaÅ naprawczych, w tym programów renaturyzacji rzeki.
Podobne stanowisko zajÄÅa radczyni prawna Beáta Filipcová, reprezentujÄ ca skarÅ¼Ä ce organizacje. WskazaÅa, że wyrok unaocznia brak skutecznych mechanizmów ochrony Årodowiska w Polsce. Mimo sÄ dowego wstrzymania decyzji, inwestycja byÅa kontynuowana, co â jej zdaniem â jest przykÅadem naruszenia zasady legalnoÅci dziaÅaÅ wÅadzy publicznej.
Możliwe konsekwencje wyroku
Eksperci wskazujÄ , że jeÅli wyrok siÄ uprawomocni, może dojÅÄ do demontażu nielegalnie wykonanych prac lub wdrożenia Årodków kompensacyjnych. Stowarzyszenia ekologiczne domagajÄ siÄ peÅnej renaturyzacji Odry i zaprzestania dalszych ingerencji w jej ekosystem. Sprawa ta ma znaczenie nie tylko dla ochrony Årodowiska, ale również dla przyszÅoÅci zarzÄ dzania polskimi rzekami i przestrzegania przepisów Årodowiskowych.
ŹródÅo informacji
WSA [link]
NGO [link]
Wody Polskie – [link]