Prehistoryczne wÄdkarstwo Natufian: PoczÄ tki kontrolowanego poÅowu ryb w poÅudniowym Lewancie
Haczyki rybackie â narzÄdzie tak powszechne, że trudno sobie wyobraziÄ bez niego wspóÅczesne ryboÅówstwo â majÄ swoje korzenie w prehistorycznych wynalazkach. Jak pokazujÄ najnowsze badania opublikowane w renomowanym czasopiÅmie naukowym, poczÄ tków wÄdkarstwa można doszukiwaÄ siÄ w epoce epipaleolitu, w poÅudniowym Lewancie. To wÅaÅnie tutaj, okoÅo 15â11,7 tysiÄcy lat temu, spoÅecznoÅÄ znana jako Natufianie stworzyÅa pierwsze znane nam haczyki wykonane z koÅci.
Rewolucja w poÅowie ryb
Wynalazek Natufian byÅ przeÅomowy. Haczyki, uksztaÅtowane w charakterystycznÄ
literÄ „J”, oferowaÅy precyzyjny sposób poÅowu, pozwalajÄ
c na zÅapanie pojedynczych ryb, co różniÅo siÄ od masowych technik, takich jak sieci czy puÅapki. ByÅa to pierwsza technologia, która umożliwiaÅa peÅnÄ
kontrolÄ nad iloÅciÄ
i rodzajem pozyskiwanych ryb, a także minimalizowaÅa wpÅyw na Årodowisko. Archeolodzy odnaleźli dowody na obecnoÅÄ tych narzÄdzi w kilku stanowiskach Natufian, m.in. w dolinie Hula, gdzie spoÅecznoÅÄ ta intensywnie korzystaÅa z zasobów wodnych.
Haczyki rybackie jako element kultury
Co ciekawe, haczyki rybackie Natufian nie tylko byÅy narzÄdziem praktycznym, ale także peÅniÅy funkcjÄ symbolicznÄ
. Znaleziono je w kontekÅcie rytualnym, w grobach, co sugeruje, że miaÅy szczególne znaczenie dla spoÅecznoÅci. ByÄ może byÅy symbolem statusu lub elementem zwiÄ
zanym z wierzeniami duchowymi.
Natufianie â pionierzy innowacji technologicznych
Haczyki to tylko jeden z przykÅadów licznych innowacji, jakie wprowadzili Natufianie. Byli oni spoÅecznoÅciÄ
na skraju rewolucji neolitycznej, kiedy to Åowiectwo i zbieractwo zaczÄÅy ustÄpowaÄ miejsca osiadÅemu trybowi życia i wczesnemu rolnictwu. Oprócz narzÄdzi do poÅowu ryb, stworzyli również zaawansowane narzÄdzia do obróbki żywnoÅci, budowali kamienne domy i eksperymentowali z uprawÄ
roÅlin. Ich wszechstronnoÅÄ i zdolnoÅÄ adaptacji do zmieniajÄ
cych siÄ warunków Årodowiskowych pozwoliÅy im przetrwaÄ w trudnych czasach.
Znaczenie ryboÅówstwa w diecie Natufian
ChoÄ ryby nie stanowiÅy gÅównego źródÅa pożywienia Natufian, odgrywaÅy istotnÄ
rolÄ jako uzupeÅnienie diety. W badaniach odnaleziono Ålady ryb zarówno sÅodkowodnych, jak i morskich, co dowodzi, że Natufianie potrafili konserwowaÄ i transportowaÄ ryby na znaczne odlegÅoÅci. Szczególnie w dolinie Hula ryboÅówstwo wydawaÅo siÄ bardziej rozwiniÄte, co wskazuje na zróżnicowanie strategii pozyskiwania żywnoÅci w różnych regionach.
Haczyki â optymalne narzÄdzie, które przetrwaÅo tysiÄ
clecia
Konstrukcja haczyków Natufian osiÄ
gnÄÅa taki poziom zaawansowania, że przetrwaÅa niemal w niezmienionej formie aż do dziÅ. Ich precyzyjny ksztaÅt oraz wytrzymaÅoÅÄ sÄ
dowodem na to, że starożytni wynalazcy doskonale rozumieli potrzeby i ograniczenia swoich narzÄdzi.
Nowe spojrzenie na prehistoriÄ
Badania nad ryboÅówstwem Natufian pokazujÄ
, jak innowacyjna byÅa ta spoÅecznoÅÄ. Wprowadzili techniki, które nie tylko zmieniaÅy sposób zdobywania żywnoÅci, ale również wpÅywaÅy na relacje spoÅeczne, rytuaÅy i codzienne życie. WspóÅczesna archeologia, dziÄki takim odkryciom, rzuca nowe ÅwiatÅo na poczÄ
tki technologii i adaptacji czÅowieka do Årodowiska.
ŹródÅo informacji MiÄdzynarodowe czasopismo archeologii morskiej Tom 52, 2023 – Wydanie 2
Autor RafaÅ ChwaliÅski