Nowy drapieżny gatunek śledzia w Bałtyku – rewolucja w ekosystemie?
Naukowcy z Uniwersytetu w Uppsali odkryli w Bałtyku nowy, ewoluujący gatunek śledzia. Ta specyficzna populacja, odżywiająca się rybami, wyróżnia się większym rozmiarem i wyższą zawartością tłuszczu, a także mniejszą ilością szkodliwych dioksyn – co czyni ją atrakcyjną alternatywą dla konsumentów.
WedÅ‚ug badaczy nowy gatunek mógÅ‚ wyewoluować w odpowiedzi na ograniczonÄ… konkurencjÄ™ w Å›rodowisku BaÅ‚tyku, gdzie zasolenie i brak drapieżników takich jak makrele czy tuÅ„czyki stworzyÅ‚y dogodne warunki. Profesor Leif Andersson, kierujÄ…cy badaniem, wyjaÅ›niÅ‚, że Å›ledzie te przystosowaÅ‚y siÄ™ genetycznie do nowej diety, co wpÅ‚ynęło także na budowÄ™ ich ciaÅ‚a, w tym uszkodzenia skrzeli, które sÄ… „pamiÄ…tkÄ…” walki z kolczastymi ciernikami.
Zespół z Uppsali, pod przewodnictwem Anderssona, przeprowadził analizę genomową tej unikalnej subpopulacji, która, jak się okazało, dzieli się na dwie odrębne grupy występujące na północ i południe od Sztokholmu. Badania wskazują, że rybożerne śledzie mogą być odpowiedzią na specyficzne warunki Bałtyku, istniejącego od około 8000 lat.
Śledzie na stołach i w kulturze – kulinarne dziedzictwo
Historia śledzia jest tak bogata, jak jego obecność w różnych kuchniach świata. Według klasyfikacji humorystycznego filozofa Franza Fiszera, śledzie należą do rodziny zakąsek. W Polsce, Niemczech czy Skandynawii, śledzie od wieków stanowiły podstawowy element jadłospisu, zwłaszcza w okresach postu.
W „SÅ‚owniku przypomnieÅ„” WÅ‚adysÅ‚aw KopaliÅ„ski podkreÅ›la różnorodność form, w jakich spożywany jest Å›ledź. Szkockie i szetlandzkie Å›ledzie to matiesy, delikatne, lekko solone i wÄ™dzone. Kipers to Å›ledź rozpÅ‚atany wzdÅ‚uż, solony i suszony. Solony w beczkach laberdan byÅ‚ kiedyÅ› synonimem przysmaku w portach Europy. Z kolei wÄ™dzony na gorÄ…co pikling to klasyka wielu nadmorskich stołów.
Szwedzki surströmming – kiszony śledź o intensywnym zapachu – uchodzi za narodowy specjał, otwierany tradycyjnie tylko na wolnym powietrzu i popijany wódką lub mlekiem. Japończycy włączyli śledzie do swojej tradycji sushi i sashimi, choć ich wersja tej ryby różni się znacznie od europejskiej. Polska tradycja śledzia po japońsku sięga wojny rosyjsko-japońskiej, kiedy to w geście poparcia dla Japonii nazwano w ten sposób jedno z galicyjskich dań.
Otto von Bismarck uważaÅ‚ Å›ledzia za rybÄ™ niezwykle smacznÄ… i niedocenianÄ… ze wzglÄ™du na masowość. „Gdyby nie byÅ‚ masowy i tani, traktowano by go jak najdroższy delikates†– mawiaÅ‚. Co ciekawe, historyk Aleksander Bruckner wskazywaÅ‚, że sama nazwa „Skandynawia” może oznaczać „ziemiÄ™ Å›ledziowÄ…”. W żydowskich szmoncesach Å›ledzie przypisywano wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci rozwijajÄ…ce inteligencjÄ™ i spryt, co tylko podkreÅ›la ich znaczenie kulturowe.
Ewolucja i przyszłość bałtyckiego śledzia
Śledzie są ważnym elementem morskiego ekosystemu – stanowią pożywienie dla większych ryb, ptaków i ssaków morskich, a także ludzi. W Bałtyku śledzie musiały przystosować się do specyficznych warunków środowiska, gdzie zasolenie jest niższe niż w Oceanie Atlantyckim. Ich zdolność do adaptacji zaowocowała powstaniem odrębnych ekotypów, w tym drapieżnych populacji.
Drapieżne śledzie bałtyckie mogą nie tylko zmienić dynamikę ekosystemu, ale także wpłynąć na rynek spożywczy. Ich wyższa zawartość tłuszczu i niższa ilość toksyn czynią ją je atrakcyjnym wyborem dla konsumentów, szczególnie w kontekście zdrowego odżywiania. Naukowcy kontynuują badania nad tą unikalną subpopulacją, starając się zrozumieć mechanizmy, które wpłynęły na ich ewolucję.
Czy śledzie drapieżne staną się nowym kulinarnym przysmakiem i wpłyną na gastronomiczne trendy? To pytanie, na które odpowiedź poznamy w najbliższych latach, śledząc dalsze badania i reakcje rynkowe.
Źródło informacji Nauka w Polsce