W kwietniu 2023 roku polski parlament przyjÄ Å ustawÄ (Dz.U. 2023 poz. 877), implementujÄ cÄ dyrektywÄ Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904, której celem jest zmniejszenie wpÅywu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na Årodowisko. Nowe przepisy nakÅadajÄ na producentów i dystrybutorów sprzÄtu wÄdkarskiego szereg obowiÄ zków zwiÄ zanych z gospodarowaniem odpadami. ChoÄ zmiany prawne byÅy zapowiadane od lat, branża wÄdkarska zdaje siÄ byÄ kompletnie nieprzygotowana na ich wdrożenie.
ObowiÄ zki producentów i nowe regulacje
Ustawa wprowadza kluczowe regulacje dotyczÄ ce gospodarki odpadami w sektorze wÄdkarskim. GÅówne zaÅożenia obejmujÄ :
- Finansowanie systemów zbierania i recyklingu â przedsiÄbiorcy wprowadzajÄ cy na rynek narzÄdzia poÅowowe zawierajÄ ce tworzywa sztuczne sÄ zobowiÄ zani do pokrycia kosztów selektywnego zbierania, transportu i przetwarzania zużytych narzÄdzi poÅowowych.
- Stopniowy wzrost minimalnych poziomów zbierania zużytych produktów â od 2024 roku obowiÄ zuje próg 5% wagowo, który wzrasta do 30% w 2030 roku. Oznacza to, że co najmniej jedna trzecia narzÄdzi poÅowowych zawierajÄ cych tworzywa sztuczne musi byÄ poddana recyklingowi.
- ObowiÄ zek prowadzenia ewidencji â firmy muszÄ dokumentowaÄ masÄ wprowadzonych do obrotu narzÄdzi poÅowowych oraz masÄ zebranych odpadów. Raporty bÄdÄ kontrolowane przez odpowiednie instytucje.
- Ograniczenia w stosowaniu tworzyw sztucznych â producenci muszÄ stopniowo zmniejszaÄ udziaÅ materiaÅów plastikowych w swoich produktach i rozwijaÄ alternatywne rozwiÄ zania.
Mimo że przepisy te obowiÄ zujÄ od maja 2023 roku, wdrożenie systemów recyklingu w branży praktycznie nie nastÄ piÅo. W sklepach wÄdkarskich nadal brakuje punktów zbiórki, a ÅwiadomoÅÄ konsumentów o nowych zasadach jest minimalna.
Branża wÄdkarska ignoruje problem?
W teorii producenci sprzÄtu wÄdkarskiego mieli kilka lat na dostosowanie siÄ do unijnych regulacji, jednak w praktyce nie widaÄ Å¼adnych wiÄkszych dziaÅaÅ. Do tej pory nie przeprowadzono szeroko zakrojonych kampanii informacyjnych skierowanych do klientów, nie pojawiÅy siÄ reklamy ani inicjatywy promujÄ ce zwrot zużytego sprzÄtu. PrzemysÅ wÄdkarski nie podjÄ Å także wspóÅpracy ze sklepami i hurtowniami w celu organizacji punktów zbiórki odpadów.
Redakcja Radio Gozdawa skontaktowaÅa siÄ z wybranymi producentami sprzÄtu wÄdkarskiego, pytajÄ c, jakie dziaÅania podjÄli w celu dostosowania siÄ do nowych regulacji. Odpowiedzi nie otrzymaliÅmy lub byÅy one bardzo ogólnikowe i nie odnosiÅy siÄ do konkretnych inicjatyw.
- „JesteÅmy na etapie analizowania nowych przepisów i dostosowywania naszej strategii do wymagaÅ ustawy” â przekazaÅ jeden z przedstawicieli dużej firmy produkujÄ cej sprzÄt wÄdkarski, nie precyzujÄ c, jakie konkretne kroki zostanÄ podjÄte.
- „Planujemy wdrożyÄ program recyklingu, ale szczegóÅy ogÅosimy w późniejszym terminie” â dodaÅ inny producent, który nie wskazaŠżadnych konkretnych dat.
Co grozi producentom za brak dziaÅaÅ?
Zgodnie z ustawÄ , firmy, które nie speÅniÄ nowych wymogów, mogÄ zostaÄ obciÄ Å¼one poważnymi sankcjami finansowymi. Przepisy przewidujÄ kary za brak punktów zbiórki, niedostateczne poziomy recyklingu oraz nieprzestrzeganie obowiÄ zków ewidencyjnych. W skrajnych przypadkach producenci mogÄ zostaÄ zmuszeni do wycofania swoich produktów z rynku.
Dodatkowo, rosnÄ ca ÅwiadomoÅÄ ekologiczna konsumentów może sprawiÄ, że firmy, które nie dostosujÄ siÄ do nowych realiów, stracÄ klientów na rzecz konkurencji oferujÄ cej bardziej ekologiczne rozwiÄ zania.
Czy wÄdkarze majÄ alternatywÄ?
Na ten moment brak systemowego rozwiÄ zania oznacza, że konsumenci sÄ pozostawieni sami sobie. Osoby chcÄ ce Åwiadomie dbaÄ o Årodowisko nie majÄ gdzie oddaÄ zużytego sprzÄtu, a wÄdkarze rzadko otrzymujÄ jakiekolwiek informacje na temat możliwoÅci recyklingu.
AlternatywÄ może byÄ rosnÄ cy rynek biodegradowalnych narzÄdzi poÅowowych. Już teraz pojawiajÄ siÄ innowacyjne rozwiÄ zania, takie jak nie oÅowiane ciÄżarki czy żyÅki ulegajÄ ce biodegradacji (badania). JeÅli producenci nie podejmÄ dziaÅaÅ dostosowawczych, to wÅaÅnie ekologiczne start-upy mogÄ przejÄ Ä czÄÅÄ rynku.
Czy branża siÄ obudzi?
Brak dziaÅaÅ ze strony producentów sprzÄtu wÄdkarskiego może skutkowaÄ nie tylko sankcjami finansowymi, ale także utratÄ zaufania konsumentów. Nowe przepisy sÄ nieuchronne, a ich wdrożenie to nie tylko wymóg prawny, ale również krok w stronÄ bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami.
Czas pokaże, czy branża wÄdkarska zareaguje na zmiany, czy też dopiero pod wpÅywem kar i negatywnej opinii publicznej zacznie dostosowywaÄ siÄ do nowych regulacji.
Jedno jest pewne â czeka nas okres intensywnych zmian, a ich skutki odczujÄ zarówno producenci, jak i wÄdkarze.
Autor RafaÅ ChwaliÅski