Katastrofa ekologiczna na Odrze w 2022 roku: Nowe odkrycia naukowe rzucajÄ ÅwiatÅo na przyczyny masowego ÅniÄcia ryb
W 2022 roku Odra staÅa siÄ Åwiadkiem jednej z najwiÄkszych katastrof ekologicznych w Europie. W ciÄ gu kilku tygodni rzeka straciÅa znacznÄ czÄÅÄ swojej ichtiofauny, a ÅniÄte ryby wypeÅniÅy jej nurt. Dotychczasowe hipotezy skupiaÅy siÄ na toksycznym dziaÅaniu zÅotej algi (Prymnesium parvum), ale najnowsze badania przeprowadzone przez zespóŠpod kierownictwem dr. Leszka Satory wskazujÄ na inny mechanizm odpowiedzialny za te tragiczne wydarzenia.
WedÅug przeÅomowych ustaleÅ, to nie tylko toksyny alg byÅy przyczynÄ katastrofy, ale przede wszystkim drastyczny spadek zawartoÅci tlenu w wodzie â zjawisko okreÅlane jako hipoksja wodna. OkazaÅo siÄ, że gatunki ryb, które posiadajÄ zdolnoÅÄ do ochronnego modelowania swoich skrzeli, zostaÅy szczególnie dotkniÄte. Mechanizm ten, w normalnych warunkach chroniÄ cy przed toksynami, w sytuacji upaÅów, niskiego poziomu wód i obecnoÅci toksyn, staÅ siÄ ÅmiertelnÄ puÅapkÄ . Skrzela ryb ulegÅy âzabudowieâ, co ograniczyÅo wymianÄ gazowÄ i uniemożliwiÅo oddychanie.
Wyniki badaÅ, opublikowane w prestiżowym czasopiÅmie naukowym, zostaÅy uznane za przeÅomowe w dziedzinie ichtiologii. Eksperci podkreÅlajÄ , że podobne katastrofy mogÄ siÄ powtarzaÄ, szczególnie w obliczu zmian klimatu. Kluczowym wnioskiem pÅynÄ cym z badaÅ jest koniecznoÅÄ staÅego monitorowania jakoÅci wód oraz opracowanie systemów wczesnego ostrzegania w okresach letnich susz.
Opracowanie naukowe w j.ang. [Oder disaster]
ŹródÅo informacji dr Leszek Satora
Publikacja badaÅ na Åamach National Geographic [zobacz] 31.01.2025
BIO: dr Leszek Satora
Dr Leszek Satora, z wyksztaÅcenia biolog i toksykolog, urodzony i wychowany w Krakowie, od lat zwiÄ zany z badaniami nad anatomiÄ i fizjologiÄ ryb. Jego naukowa droga rozpoczÄÅa siÄ w 1989 roku na Uniwersytecie JagielloÅskim, gdzie jako student IV roku biologii podjÄ Å siÄ pracy badawczej w ZakÅadzie Anatomii Porównawczej KrÄgowców. Pierwsze doÅwiadczenia naukowe zwiÄ zane byÅy z badaniami nad rozwojem larw endemicznych ryb BajkaÅu.
W ciÄ gu kolejnych lat zgÅÄbiÅ tajniki adaptacji oddechowych ryb, co staÅo siÄ podstawÄ jego pracy doktorskiej. PrzeÅomowe odkrycia w dziedzinie morfologii adaptacyjnej żoÅÄ dka ryb, umożliwiajÄ ce im oddychanie powietrzem, przyniosÅy mu miÄdzynarodowe uznanie i wpÅynÄÅy na postrzeganie ewolucji pÅuc u krÄgowców.
Przez lata swojej kariery dr Satora zajmowaÅ siÄ badaniem toksycznych wÅaÅciwoÅci ryb oraz przypadków zatruÄ spowodowanych przez gatunki jadowite. Wyniki badaÅ publikowaÅ w prestiżowych czasopismach naukowych. Jako specjalista w dziedzinie toksykologii, wspóÅpracowaÅ z lekarzami w opracowywaniu schematów postÄpowania w przypadkach zatrucia rybami.
Dr Satora ÅÄ czy pasjÄ do nauki z dziaÅalnoÅciÄ dydaktycznÄ , przekazujÄ c swojÄ wiedzÄ kolejnym pokoleniom biologów i toksykologów. Od 2020 roku wspóÅpracuje z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie, kontynuujÄ c badania nad adaptacjami oddechowymi ryb i ich mechanizmami obronnymi. SwojÄ pracÄ naukowÄ i badawczÄ traktuje jako wkÅad w rozwój akwakultury i ochronÄ Årodowiska wodnego.
Istnieje polska firma produkujÄ ca inteligentne boje pomiarowe. Można je wykorzystaÄ w każdej chwili. Niestety Wody Polskie albo o tym nie wiedzÄ albo tak naprawdÄ nie zależy im na monitoringu.
Boje Waterly